1 Chở tỏi ra... đảo tỏi! Sun Apr 24, 2011 9:46 am
thanhduocanbinh
Từ lâu, đảo Lý Sơn (Quảng Ngãi) được xem là “thủ phủ” của cây tỏi. Song một thực trạng đáng lo ngại đã và đang xảy ra, đó là tình trạng đưa tỏi trồng từ các địa phương khác ra đảo rồi trà trộn với tỏi Lý Sơn để bán, thu lợi bất chính.
Lên ngôi nhờ thương hiệu
Từ nhiều năm trước, tỏi Lý Sơn dù được người tiêu dùng cả nước biết đến bởi hương vị đặc trưng độc đáo như thơm, cay dịu và có hàm lượng tinh dầu cao... nhưng do không cạnh tranh nổi với các loại tỏi Trung Quốc với ưu thế củ to, giá rẻ nên thị phần ngày càng thu hẹp. Giá tỏi Lý Sơn rớt xuống mức thê thảm khiến hàng ngàn nông dân trồng tỏi rơi vào cảnh khốn khó và họ không còn mặn mà với cây tỏi, nhiều vụ chỉ trồng cầm chừng.
Thế nhưng, kể từ khi được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học - Công nghệ) công nhận thương hiệu quốc gia vào năm 2009, tỏi Lý Sơn bắt đầu “lên ngôi”, được tiêu thụ mạnh trên thị trường, giá mỗi năm một tăng. Nếu như đầu năm 2009, tỏi khô Lý Sơn chỉ 20.000 đồng/kg thì đến đầu năm 2011 đã tăng lên 60.000 - 70.000 đồng/kg. Riêng loại tỏi một (củ tỏi chỉ có 1 tép - PV) dù lên đến hơn 400.000 đồng/kg nhưng khó có thể mua được.
Theo tính toán của Phòng Kinh tế hạ tầng Lý Sơn, với giá cả như hiện nay, mỗi vụ tỏi với diện tích trồng hơn 300 ha, sản lượng bình quân hơn 2.000 tấn, nông dân Lý Sơn thu về từ 140 - 150 tỉ đồng. Cũng chính từ sức mạnh của thương hiệu mà ở Lý Sơn đã xuất hiện một hình thức mua bán chưa từng có tiền lệ. Đó là khi vụ tỏi 2010-2011 mới bắt đầu xuống giống nhưng nhiều người đã đến ngay chân ruộng để đặt mua.
Thương hiệu bị xâm phạm
Khi người tiêu dùng ngày càng ưa chuộng thì cũng là lúc thương hiệu tỏi Lý Sơn bắt đầu bị xâm phạm. Vào năm 2010, Hội Sản xuất, kinh doanh và chế biến hành - tỏi Lý Sơn gửi đơn đến các cơ quan chức năng tố cáo “Tỏi Việt Lý Sơn - Quảng Ngãi” của Công ty TNHH Nhân Việt (35 Hai Bà Trưng, TP Quảng Ngãi) tung ra thị trường không đảm bảo về chất lượng, gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng, làm tổn hại về kinh tế cũng như uy tín của thương hiệu tỏi Lý Sơn. Sau đó, theo kết quả giám định của Viện Khoa học sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học - Công nghệ) thì việc Công ty TNHH Nhân Việt khai thác, đóng gói bao bì sản phẩm tỏi gắn nhãn hiệu “Tỏi Việt Lý Sơn - Quảng Ngãi” là xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp đối với nhãn hiệu tập thể “Tỏi Lý Sơn” do Hội Sản xuất, kinh doanh và chế biến hành - tỏi Lý Sơn đăng ký bảo hộ, được Cục Sở hữu trí tuệ cấp chứng nhận độc quyền. Vì thế, Thanh tra Sở Khoa học - Công nghệ Quảng Ngãi đã yêu cầu Công ty TNHH Nhân Việt chấm dứt hành vi xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp đối với nhãn hiệu tập thể “Tỏi Lý Sơn”, đồng thời thu hồi toàn bộ sản phẩm “Tỏi Việt Lý Sơn - Quảng Ngãi” lưu thông trên thị trường.
Không chỉ bị xâm phạm, thương hiệu tỏi Lý Sơn còn bị bôi bẩn bởi lòng tham của một số tư thương, khi họ đưa tỏi trồng từ nơi khác ra đảo rồi trà trộn với tỏi Lý Sơn bán thu lời. Năm nay, Lý Sơn mất mùa tỏi, sản lượng khoảng chỉ 1.000 tấn, bằng một nửa so với năm trước nên lượng tỏi “dỏm” đưa ra đảo lại càng nhiều hơn. Một nông dân ở Lý Sơn cho biết từ đầu năm đến giờ có rất nhiều chuyến tàu chở tổng cộng hàng trăm tấn tỏi “dỏm” ra đảo. Chỉ làm một phép tính đơn giản: Tỏi “dỏm” có giá chưa tới 20.000 đồng/kg trong khi tỏi Lý Sơn từ 60.000 - 70.000 đồng/kg, đem trộn hai loại tỏi này lại rồi bán với giá tỏi Lý Sơn thì sẽ bỏ túi phần chênh lệch hàng chục ngàn đồng/kg, tùy tỷ lệ trộn. Điều đáng nói, khi hai loại tỏi đã trộn với nhau thì khó có thể phân biệt, chỉ trừ khi ăn thử từng... củ! Vì thế, người tiêu dùng có chiều hướng quay lưng, thậm chí cả du khách ra đảo cũng e ngại khi mua tỏi Lý Sơn. Khi lòng tin của người tiêu dùng giảm sút cũng đồng nghĩa với thương hiệu tỏi Lý Sơn đang dần mất uy tín.
Theo ông Trần Ngọc Nguyên, Chủ tịch UBND huyện Lý Sơn, việc tư thương chở tỏi từ nơi khác ra đảo chính quyền địa phương đều biết nhưng không thể ngăn được, bởi tỏi không phải là mặt hàng cấm. Hơn nữa, tư thương trà trộn giữa tỏi “dỏm” với tỏi Lý Sơn rồi bán rời chứ không đóng gói vào bao bì mang thương hiệu tỏi Lý Sơn nên không có bằng chứng để xử lý. “Việc mua bán theo kiểu “lập lờ đánh lận con đen” là việc làm vô đạo, xâm hại đến quyền lợi của người tiêu dùng, lợi ích hàng ngàn nông dân trồng tỏi ở Lý Sơn. Do vậy, mọi người cần phải lên án”, ông Nguyên nhấn mạnh.
Lên ngôi nhờ thương hiệu
Từ nhiều năm trước, tỏi Lý Sơn dù được người tiêu dùng cả nước biết đến bởi hương vị đặc trưng độc đáo như thơm, cay dịu và có hàm lượng tinh dầu cao... nhưng do không cạnh tranh nổi với các loại tỏi Trung Quốc với ưu thế củ to, giá rẻ nên thị phần ngày càng thu hẹp. Giá tỏi Lý Sơn rớt xuống mức thê thảm khiến hàng ngàn nông dân trồng tỏi rơi vào cảnh khốn khó và họ không còn mặn mà với cây tỏi, nhiều vụ chỉ trồng cầm chừng.
Thế nhưng, kể từ khi được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học - Công nghệ) công nhận thương hiệu quốc gia vào năm 2009, tỏi Lý Sơn bắt đầu “lên ngôi”, được tiêu thụ mạnh trên thị trường, giá mỗi năm một tăng. Nếu như đầu năm 2009, tỏi khô Lý Sơn chỉ 20.000 đồng/kg thì đến đầu năm 2011 đã tăng lên 60.000 - 70.000 đồng/kg. Riêng loại tỏi một (củ tỏi chỉ có 1 tép - PV) dù lên đến hơn 400.000 đồng/kg nhưng khó có thể mua được.
Theo tính toán của Phòng Kinh tế hạ tầng Lý Sơn, với giá cả như hiện nay, mỗi vụ tỏi với diện tích trồng hơn 300 ha, sản lượng bình quân hơn 2.000 tấn, nông dân Lý Sơn thu về từ 140 - 150 tỉ đồng. Cũng chính từ sức mạnh của thương hiệu mà ở Lý Sơn đã xuất hiện một hình thức mua bán chưa từng có tiền lệ. Đó là khi vụ tỏi 2010-2011 mới bắt đầu xuống giống nhưng nhiều người đã đến ngay chân ruộng để đặt mua.
Thương hiệu bị xâm phạm
Khi người tiêu dùng ngày càng ưa chuộng thì cũng là lúc thương hiệu tỏi Lý Sơn bắt đầu bị xâm phạm. Vào năm 2010, Hội Sản xuất, kinh doanh và chế biến hành - tỏi Lý Sơn gửi đơn đến các cơ quan chức năng tố cáo “Tỏi Việt Lý Sơn - Quảng Ngãi” của Công ty TNHH Nhân Việt (35 Hai Bà Trưng, TP Quảng Ngãi) tung ra thị trường không đảm bảo về chất lượng, gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng, làm tổn hại về kinh tế cũng như uy tín của thương hiệu tỏi Lý Sơn. Sau đó, theo kết quả giám định của Viện Khoa học sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học - Công nghệ) thì việc Công ty TNHH Nhân Việt khai thác, đóng gói bao bì sản phẩm tỏi gắn nhãn hiệu “Tỏi Việt Lý Sơn - Quảng Ngãi” là xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp đối với nhãn hiệu tập thể “Tỏi Lý Sơn” do Hội Sản xuất, kinh doanh và chế biến hành - tỏi Lý Sơn đăng ký bảo hộ, được Cục Sở hữu trí tuệ cấp chứng nhận độc quyền. Vì thế, Thanh tra Sở Khoa học - Công nghệ Quảng Ngãi đã yêu cầu Công ty TNHH Nhân Việt chấm dứt hành vi xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp đối với nhãn hiệu tập thể “Tỏi Lý Sơn”, đồng thời thu hồi toàn bộ sản phẩm “Tỏi Việt Lý Sơn - Quảng Ngãi” lưu thông trên thị trường.
Không chỉ bị xâm phạm, thương hiệu tỏi Lý Sơn còn bị bôi bẩn bởi lòng tham của một số tư thương, khi họ đưa tỏi trồng từ nơi khác ra đảo rồi trà trộn với tỏi Lý Sơn bán thu lời. Năm nay, Lý Sơn mất mùa tỏi, sản lượng khoảng chỉ 1.000 tấn, bằng một nửa so với năm trước nên lượng tỏi “dỏm” đưa ra đảo lại càng nhiều hơn. Một nông dân ở Lý Sơn cho biết từ đầu năm đến giờ có rất nhiều chuyến tàu chở tổng cộng hàng trăm tấn tỏi “dỏm” ra đảo. Chỉ làm một phép tính đơn giản: Tỏi “dỏm” có giá chưa tới 20.000 đồng/kg trong khi tỏi Lý Sơn từ 60.000 - 70.000 đồng/kg, đem trộn hai loại tỏi này lại rồi bán với giá tỏi Lý Sơn thì sẽ bỏ túi phần chênh lệch hàng chục ngàn đồng/kg, tùy tỷ lệ trộn. Điều đáng nói, khi hai loại tỏi đã trộn với nhau thì khó có thể phân biệt, chỉ trừ khi ăn thử từng... củ! Vì thế, người tiêu dùng có chiều hướng quay lưng, thậm chí cả du khách ra đảo cũng e ngại khi mua tỏi Lý Sơn. Khi lòng tin của người tiêu dùng giảm sút cũng đồng nghĩa với thương hiệu tỏi Lý Sơn đang dần mất uy tín.
Theo ông Trần Ngọc Nguyên, Chủ tịch UBND huyện Lý Sơn, việc tư thương chở tỏi từ nơi khác ra đảo chính quyền địa phương đều biết nhưng không thể ngăn được, bởi tỏi không phải là mặt hàng cấm. Hơn nữa, tư thương trà trộn giữa tỏi “dỏm” với tỏi Lý Sơn rồi bán rời chứ không đóng gói vào bao bì mang thương hiệu tỏi Lý Sơn nên không có bằng chứng để xử lý. “Việc mua bán theo kiểu “lập lờ đánh lận con đen” là việc làm vô đạo, xâm hại đến quyền lợi của người tiêu dùng, lợi ích hàng ngàn nông dân trồng tỏi ở Lý Sơn. Do vậy, mọi người cần phải lên án”, ông Nguyên nhấn mạnh.
Hiển Cừ