Trang Chính1
Hội Dồi Bòng ở Lý Sơn ! Tue Sep 15, 2009 7:44 pm
Everlasting
I ♥ U
Giới tính : 
Số bài gửi : 1823
Nỗ Lực : 2149
Điểm Thưởng : 862
Tuổi : 34
Đến từ : In Your Eyes
Số bài gửi : 1823 Nỗ Lực : 2149Điểm Thưởng : 862
Tuổi : 34
Đến từ : In Your Eyes
Vừa
qua, Hội đồng khoa học Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch đã họp nghiệm
thu đề tài văn hoá phi vật thể “Lễ hội đình làng An Hải”- Đây là một lễ
hội khá tiêu biểu được nhân dân xã An Hải, huyện Lý Sơn còn lưu giữ và
tổ chức hàng năm, mỗi dịp tết đến xuân về. Bản tin Văn hoá, Thể thao và
Du lịch xin giới thiệu một trò diễn dân gian tiêu biểu trong Lễ hội
đình làng An Hải, đó là Hội dồi bòng.
Cùng
với các sinh hoạt lễ hội đầu năm của xã như tế đình, đua thuyền truyền
thống, đô vật, Hội dồi bòng với nghi thức tổ chức cho thấy đây là một
sinh hoạt lễ hội hết sức độc đáo phản ánh đậm nét văn hoá truyền thống
của người Việt vùng Bắc bộ. Donhiềutác
động của yếu tố khách quan và chủ quan con người, một thời gian dài
nhiều giá trị văn hoá truyền thống của làng quê An Hải bị quên lãng,
mai một, trong đó có trò diễn dân gian là hội dồi bòng. Tuy nhiên trong tâm thức người làng An Hải họ vẫn luôn nhớ về ngày hội qua câu ca “Mùng bốn có hội đua ghe / Cho đến mùng bảy bắt phe dồi bòng”,
thể hiện một nhu cầu sinh hoạt văn hoá tâm linh không thể thiếu được
trong những ngày tết đầu năm. Qua đó, có thể khẳng định, cùng với lễ
hội đua thuyền tứ linh truyền thống từ ngày mùng bốn đến ngày mùng bảy
tháng Giêng, hội dồi bòng tại đình làng An Hải tạo nên một sắc
thái văn hoá truyền thống đặc sắc trong sinh hoạt văn hoá lễ hội mùa
xuân của người dân làng An Hải.
Hội dồi bòng
của người dân làng An Hải có từ xa xưa, thông qua hình thức sinh hoạt
lễ hội có thể thấy đây là một trong những loại hình sinh hoạt văn hoá
của cư dân nông nghiệp ở đồng bằng Bắc bộ, đã theo chân người Việt
trong quá trình di cư vào Quảng Ngãi, ra đảo Lý Sơn (đầu thế kỷ XVII)
và được nhân dân làng An Hải tổ chức vào ngày mùng 7 tháng Giêng hằng
năm sau khi kết thúc hội đua thuyền truyền thống đầu năm của làng. Hội dồi bòng
kết thúc cũng đồng nghĩa với kết thúc những lễ hội mùa xuân được tổ
chức tại đình để nhân dân bắt tay vào một năm mới với những niềm tin và
hy vọng mới sau khi giành thắng lợi tại hội dồi bòng.
Không
gian diễn ra lễ hội là sân đình, tại đây người ta xây một lễ đài để làm
lễ gọi là “nhà trò”, trước nhà trò trên bãi biển rộng, ở 2 đầu bãi dựng
2 cây tre có ngọn, cao chừng 4 mét, trên mỗi cây tre có treo một giỏ
tre, trong khi diễn ra cuộc chơi thì 2 phe cử 2 người giữ 2 cột tre của
nhau, để mỗi khi quả bòng được dồi vào thì cố lắc mạnh để quả bòng khó
lọt được vào giỏ tre, nếu người phe nào giành được quả bòng và ném lọt
vào giỏ tre của phe mình là xem như thắng cuộc. Quả bòng để tổ chức hội
dồi bòng được làng mua từ trong đất liền trong những ngày cuối tháng Chạp, đến ngày “trồng đu lên phướn”
(ngày 24 tháng chạp) làng sẽ tổ chức lễ mở cửa đình để chuẩn bị cho các
hoạt động sinh hoạt lễ hội của làng và đưa quả bòng vào đặt tại “long
đình” – nơi ngự trị của thần linh trong các ngày diễn ra lễ hội đầu năm
tại đình làng. Vì vậy quả bòng trong hội dồi bòng không chỉ đơn
thuần là quả để tổ chức hội mà còn là “quả thiêng” của thần linh, để
sau này trong hội dồi bòng ai giành được, theo quan niệm của người dân,
sẽ mang lại nhiều yếu tố may mắn cho bản thân, gia đình và xóm làng.
Quả bòng được người dân gọi là quả “sanh yên” - đầu năm ăn quả sanh yên/thanh yên,
với mong muốn đem lại điều yên bình trong cuộc sống, cầu cho mưa thuận
gió hoà, mùa màng bội thu, dân an vật thịnh, đó cũng là khát vọng muôn
thuở của cư dân nông nghiệp quanh năm vất vả với ruộng đồng nhưng luôn
“trông trời mưa nắng phải thì” để cuộc sống được yên bình, no ấm hơn.
Để
tổ chức lễ hội người ta chia làm 2 phe (mỗi phe gồm 2 xóm liền kề
nhau), xã An Hải có 4 xóm: xóm Tây, xóm Trung Yên làm thành một phe;
xóm Trung Hoà và xóm Đông làm thành một phe, mỗi phe cử ra một đại diện
gọi là “trùm phe” để tham gia cuộc chơi giành quả bòng. “Trùm phe” được
trang phục như trang phục vận động viên thuyền đua và để phân biệt xóm này
với xóm khác người ta làm dấu chữ thập màu đỏ và màu trắng trên tráng
của các Trùm phe. Trùm phe là người được tham gia lễ tế thần lần thứ 2
tại “nhà trò” trước khi tổ chức hội dồi bòng.
Trước
khi bước vào hội, trong ngày mùng 7 tháng giêng ông Cả làng làm chủ tế
lễ thần linh tại đình làng theo nghi thức trang trọng với sự có mặt đầy
đủ các chức sắc trong xã và đại diện thất tộc tiền hiền để tế cáo thành
hoàng bổn xứ, các vị thần được thờ cúng trong xã và xin phép làm lễ “ra
trò” (tổ chức trò diễn). Sau khi tế xong trong đình, hương án và long
đình được rước ra “nhà trò” trước sân đình để tiếp tục làm lễ tế lần
thứ hai - lễ tế này mang tính chất an vị thần linh khi di chuyển thần
từ đình ra “nhà trò”. Sau khi kết thúc lễ tế và kết thúc cuộc đua
thuyền trong ngày mồng 7, ông Cả làng đến trước long đình cúi lạy 3 lạy
và tiến đến lấy trái bòng được thờ trong long đình bước lui ra sát sân
chơi để ném. Sau 3 hồi trống hiệu, ông Cả làng giơ cao quả bòng qua
đầu, mặt nhìn vào long đình và ném ngược quả bòng ra sân để các phe
tranh nhau. Trong tiếng trống giục liên hồi, tiếng reo hò cổ vũ của
hàng ngàn người xem hội, cuộc giành bòng diễn ra rất quyết liệt giữa
các “trùm phe” để cố giành được trái bòng, có khi do sự tranh nhau làm
cho quả bòng bị vỡ, nên chẳng có đội nào giành được quả bòng trong hội
năm đó. Nếu người nào giành được trái bòng thì
ngay lập tức ném về đội mình để giữ lấy. Khi bòng được “trùm phe” ném
ra, một cuộc tranh giành nữa cũng rất quyết liệt giữa những thành viên
trong phe đã được phân chia theo xóm để cố giành và giữ cho được quả
bòng và ngay lập tức thành viên phe nào bắt được quả bòng sẽ nhanh
chóng mang quả bòng chạy về hướng xóm mình trong sự truy cản quyết liệt
của đối phương, trong lúc đó người “trùm phe” cũng chạy đuổi theo để
nhận lại quả bòng từ tay thành viên phe mình và đem ném vào giỏ tre
treo trên cột tre thuộc đội mình. Nếu phe nào giành và ném được quả
bòng vào giỏ tre của phe mình là xem như phe đó thắng cuộc và được làng
ban thưởng.
Người
dân An Hải quan niệm năm nào mà giành được quả bòng trong hội dồi bòng
đầu năm xem như được thần thánh “ban lộc” cho người giành được quả
bòng, cho gia đình và cho cả xóm trong năm đó sẽ được “dân an vật
thịnh” làm ăn được mùa. Theo họ thắng hay thua trong việc giành lấy quả
bòng trong hội dồi bòng không chỉ đơn thuần chỉ là cuộc so tài cao
thấp, mạnh yếu của các thanh niên trong làng mà đó là thể
hiện “ý muốn” của các vị thần linh, cho phe nào thắng – thua đều do
thần linh quyết định. Chính những quan niệm này đã làm cho hội dồi bòng
vừa là ngày hội của nhân dân, phục vụ nhu cầu sinh hoạt vui chơi cho
nhân dân vừa là trò diễn trước thần linh, phục vụ cho thần linh nên nó
tồn tại vững bền trong tâm thức người dân làng An Hải.
Từ
lễ thức và quan niệm của nhân dân trong Hội dồi bòng ở làng An Hải,
huyện Lý Sơn bước đầu chúng ta có thể nhận thấy những tính chất đặc
trưng của lễ hội, đó là: Hội dồi bòng là một lễ hội đặc trưng của cư
dân nông nghiệp trồng lúa nước ở vùng Bắc bộ nước ta, với ước nguyện
cầu nắng, cầu mưa, cầu cho mùa màng tốt tươi, cuộc sống no đủ. Quả bòng
hình tròn là biểu tượng dương, giỏ tre đựng quả bòng là biểu tượng âm,
âm dương giao hoà sẽ dẫn đến vạn vật sinh sôi nảy nở... Qua đó cho thấy
khả năng nguồn gốc sâu xa của lễ hội dồi bòng là xuất phát từ tín
ngưỡng thờ thần mặt trời - một loại hình tín ngưỡng khá phổ biến của
người Việt ở đồng bằng Bắc bộ nước ta.
Hội dồi bòng là
một trò diễn dân gian tiêu biểu của làng An Hải mỗi khi tết đến xuân
về, nó không chỉ phục vụ cho nhu cầu sinh hoạt vui chơi của nhân dân, tạo
sự cộng cảm và thắt chặt tình làng nghĩa xóm mà còn phản ảnh những lễ
thức tín ngưỡng dân gian của người Việt khá đặc sắc, góp phần tạo nên
một làng quê An Hải giàu bản sắc văn hoá truyền thống.
qua, Hội đồng khoa học Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch đã họp nghiệm
thu đề tài văn hoá phi vật thể “Lễ hội đình làng An Hải”- Đây là một lễ
hội khá tiêu biểu được nhân dân xã An Hải, huyện Lý Sơn còn lưu giữ và
tổ chức hàng năm, mỗi dịp tết đến xuân về. Bản tin Văn hoá, Thể thao và
Du lịch xin giới thiệu một trò diễn dân gian tiêu biểu trong Lễ hội
đình làng An Hải, đó là Hội dồi bòng.
Cùng
với các sinh hoạt lễ hội đầu năm của xã như tế đình, đua thuyền truyền
thống, đô vật, Hội dồi bòng với nghi thức tổ chức cho thấy đây là một
sinh hoạt lễ hội hết sức độc đáo phản ánh đậm nét văn hoá truyền thống
của người Việt vùng Bắc bộ. Donhiềutác
động của yếu tố khách quan và chủ quan con người, một thời gian dài
nhiều giá trị văn hoá truyền thống của làng quê An Hải bị quên lãng,
mai một, trong đó có trò diễn dân gian là hội dồi bòng. Tuy nhiên trong tâm thức người làng An Hải họ vẫn luôn nhớ về ngày hội qua câu ca “Mùng bốn có hội đua ghe / Cho đến mùng bảy bắt phe dồi bòng”,
thể hiện một nhu cầu sinh hoạt văn hoá tâm linh không thể thiếu được
trong những ngày tết đầu năm. Qua đó, có thể khẳng định, cùng với lễ
hội đua thuyền tứ linh truyền thống từ ngày mùng bốn đến ngày mùng bảy
tháng Giêng, hội dồi bòng tại đình làng An Hải tạo nên một sắc
thái văn hoá truyền thống đặc sắc trong sinh hoạt văn hoá lễ hội mùa
xuân của người dân làng An Hải.
Hội dồi bòng
của người dân làng An Hải có từ xa xưa, thông qua hình thức sinh hoạt
lễ hội có thể thấy đây là một trong những loại hình sinh hoạt văn hoá
của cư dân nông nghiệp ở đồng bằng Bắc bộ, đã theo chân người Việt
trong quá trình di cư vào Quảng Ngãi, ra đảo Lý Sơn (đầu thế kỷ XVII)
và được nhân dân làng An Hải tổ chức vào ngày mùng 7 tháng Giêng hằng
năm sau khi kết thúc hội đua thuyền truyền thống đầu năm của làng. Hội dồi bòng
kết thúc cũng đồng nghĩa với kết thúc những lễ hội mùa xuân được tổ
chức tại đình để nhân dân bắt tay vào một năm mới với những niềm tin và
hy vọng mới sau khi giành thắng lợi tại hội dồi bòng.
Không
gian diễn ra lễ hội là sân đình, tại đây người ta xây một lễ đài để làm
lễ gọi là “nhà trò”, trước nhà trò trên bãi biển rộng, ở 2 đầu bãi dựng
2 cây tre có ngọn, cao chừng 4 mét, trên mỗi cây tre có treo một giỏ
tre, trong khi diễn ra cuộc chơi thì 2 phe cử 2 người giữ 2 cột tre của
nhau, để mỗi khi quả bòng được dồi vào thì cố lắc mạnh để quả bòng khó
lọt được vào giỏ tre, nếu người phe nào giành được quả bòng và ném lọt
vào giỏ tre của phe mình là xem như thắng cuộc. Quả bòng để tổ chức hội
dồi bòng được làng mua từ trong đất liền trong những ngày cuối tháng Chạp, đến ngày “trồng đu lên phướn”
(ngày 24 tháng chạp) làng sẽ tổ chức lễ mở cửa đình để chuẩn bị cho các
hoạt động sinh hoạt lễ hội của làng và đưa quả bòng vào đặt tại “long
đình” – nơi ngự trị của thần linh trong các ngày diễn ra lễ hội đầu năm
tại đình làng. Vì vậy quả bòng trong hội dồi bòng không chỉ đơn
thuần là quả để tổ chức hội mà còn là “quả thiêng” của thần linh, để
sau này trong hội dồi bòng ai giành được, theo quan niệm của người dân,
sẽ mang lại nhiều yếu tố may mắn cho bản thân, gia đình và xóm làng.
Quả bòng được người dân gọi là quả “sanh yên” - đầu năm ăn quả sanh yên/thanh yên,
với mong muốn đem lại điều yên bình trong cuộc sống, cầu cho mưa thuận
gió hoà, mùa màng bội thu, dân an vật thịnh, đó cũng là khát vọng muôn
thuở của cư dân nông nghiệp quanh năm vất vả với ruộng đồng nhưng luôn
“trông trời mưa nắng phải thì” để cuộc sống được yên bình, no ấm hơn.
Để
tổ chức lễ hội người ta chia làm 2 phe (mỗi phe gồm 2 xóm liền kề
nhau), xã An Hải có 4 xóm: xóm Tây, xóm Trung Yên làm thành một phe;
xóm Trung Hoà và xóm Đông làm thành một phe, mỗi phe cử ra một đại diện
gọi là “trùm phe” để tham gia cuộc chơi giành quả bòng. “Trùm phe” được
trang phục như trang phục vận động viên thuyền đua và để phân biệt xóm này
với xóm khác người ta làm dấu chữ thập màu đỏ và màu trắng trên tráng
của các Trùm phe. Trùm phe là người được tham gia lễ tế thần lần thứ 2
tại “nhà trò” trước khi tổ chức hội dồi bòng.
Trước
khi bước vào hội, trong ngày mùng 7 tháng giêng ông Cả làng làm chủ tế
lễ thần linh tại đình làng theo nghi thức trang trọng với sự có mặt đầy
đủ các chức sắc trong xã và đại diện thất tộc tiền hiền để tế cáo thành
hoàng bổn xứ, các vị thần được thờ cúng trong xã và xin phép làm lễ “ra
trò” (tổ chức trò diễn). Sau khi tế xong trong đình, hương án và long
đình được rước ra “nhà trò” trước sân đình để tiếp tục làm lễ tế lần
thứ hai - lễ tế này mang tính chất an vị thần linh khi di chuyển thần
từ đình ra “nhà trò”. Sau khi kết thúc lễ tế và kết thúc cuộc đua
thuyền trong ngày mồng 7, ông Cả làng đến trước long đình cúi lạy 3 lạy
và tiến đến lấy trái bòng được thờ trong long đình bước lui ra sát sân
chơi để ném. Sau 3 hồi trống hiệu, ông Cả làng giơ cao quả bòng qua
đầu, mặt nhìn vào long đình và ném ngược quả bòng ra sân để các phe
tranh nhau. Trong tiếng trống giục liên hồi, tiếng reo hò cổ vũ của
hàng ngàn người xem hội, cuộc giành bòng diễn ra rất quyết liệt giữa
các “trùm phe” để cố giành được trái bòng, có khi do sự tranh nhau làm
cho quả bòng bị vỡ, nên chẳng có đội nào giành được quả bòng trong hội
năm đó. Nếu người nào giành được trái bòng thì
ngay lập tức ném về đội mình để giữ lấy. Khi bòng được “trùm phe” ném
ra, một cuộc tranh giành nữa cũng rất quyết liệt giữa những thành viên
trong phe đã được phân chia theo xóm để cố giành và giữ cho được quả
bòng và ngay lập tức thành viên phe nào bắt được quả bòng sẽ nhanh
chóng mang quả bòng chạy về hướng xóm mình trong sự truy cản quyết liệt
của đối phương, trong lúc đó người “trùm phe” cũng chạy đuổi theo để
nhận lại quả bòng từ tay thành viên phe mình và đem ném vào giỏ tre
treo trên cột tre thuộc đội mình. Nếu phe nào giành và ném được quả
bòng vào giỏ tre của phe mình là xem như phe đó thắng cuộc và được làng
ban thưởng.
Người
dân An Hải quan niệm năm nào mà giành được quả bòng trong hội dồi bòng
đầu năm xem như được thần thánh “ban lộc” cho người giành được quả
bòng, cho gia đình và cho cả xóm trong năm đó sẽ được “dân an vật
thịnh” làm ăn được mùa. Theo họ thắng hay thua trong việc giành lấy quả
bòng trong hội dồi bòng không chỉ đơn thuần chỉ là cuộc so tài cao
thấp, mạnh yếu của các thanh niên trong làng mà đó là thể
hiện “ý muốn” của các vị thần linh, cho phe nào thắng – thua đều do
thần linh quyết định. Chính những quan niệm này đã làm cho hội dồi bòng
vừa là ngày hội của nhân dân, phục vụ nhu cầu sinh hoạt vui chơi cho
nhân dân vừa là trò diễn trước thần linh, phục vụ cho thần linh nên nó
tồn tại vững bền trong tâm thức người dân làng An Hải.
Từ
lễ thức và quan niệm của nhân dân trong Hội dồi bòng ở làng An Hải,
huyện Lý Sơn bước đầu chúng ta có thể nhận thấy những tính chất đặc
trưng của lễ hội, đó là: Hội dồi bòng là một lễ hội đặc trưng của cư
dân nông nghiệp trồng lúa nước ở vùng Bắc bộ nước ta, với ước nguyện
cầu nắng, cầu mưa, cầu cho mùa màng tốt tươi, cuộc sống no đủ. Quả bòng
hình tròn là biểu tượng dương, giỏ tre đựng quả bòng là biểu tượng âm,
âm dương giao hoà sẽ dẫn đến vạn vật sinh sôi nảy nở... Qua đó cho thấy
khả năng nguồn gốc sâu xa của lễ hội dồi bòng là xuất phát từ tín
ngưỡng thờ thần mặt trời - một loại hình tín ngưỡng khá phổ biến của
người Việt ở đồng bằng Bắc bộ nước ta.
Hội dồi bòng là
một trò diễn dân gian tiêu biểu của làng An Hải mỗi khi tết đến xuân
về, nó không chỉ phục vụ cho nhu cầu sinh hoạt vui chơi của nhân dân, tạo
sự cộng cảm và thắt chặt tình làng nghĩa xóm mà còn phản ảnh những lễ
thức tín ngưỡng dân gian của người Việt khá đặc sắc, góp phần tạo nên
một làng quê An Hải giàu bản sắc văn hoá truyền thống.
Quà Tặng Donate
Thành Viên VIP
Thành Viên Tích Cực
