Đó là cách gọi mà nhiều người dành cho bà Đỗ Thị Hảo, 67 tuổi, ở xã An Vĩnh, huyện Lý Sơn, Quảng Ngãi.

Trước đây, bà Hảo là Phó chủ tịch mặt trận xã Lý Vĩnh (nay là An Vĩnh, huyện Lý Sơn). Công việc của bà là gần gũi phụ nữ, giúp họ có cái nhìn tốt hơn về sức khỏe sinh sản cũng như việc nuôi dạy con cái. Để hoàn thành nhiệm vụ, đòi hỏi bà phải chịu khó đi sâu vào từng đối tượng, xông xáo trong các hoạt động văn nghệ tuyên truyền.

Từ đó bà trở thành cây văn nghệ chính của xã, rồi của huyện lúc nào không hay. Cũng từ đây, mấy câu hát đã “đưa đẩy” bà đến với ca dao - dân ca về Hoàng Sa - Trường Sa. Bây giờ, gần như bà là người thuộc nhiều ca dao, dân ca về Hoàng Sa - Trường Sa nhất đảo Lý Sơn. Bà hát như hát ru vậy. Những lời ru gợi vào miền xa thẳm, nơi cha ông đã giong thuyền đi Hoàng Sa - Trường Sa; những lời ru vọng về ngày hôm qua, nơi có biết bao bà mẹ, bà vợ, con cái mong ngóng bóng dáng thân quen trở về; những lời ru sẽ còn ngân mãi về tháng ngày sắp tới, nơi có biết bao chàng trai sẽ vẫn tiếp tục bám biển mưu sinh ở biển trời của quê hương.

Bà bảo, biết bà thuộc nhiều ca dao, dân ca về Hoàng Sa - Trường Sa, ban đầu người ta đến nhà để nghe bà hát rồi ghi hình, ghi âm, sau đó nhờ bà diễn xuất. Bà cũng không ngờ rằng mình làm tốt, rồi nhiều khi thấy trên các chương trình truyền hình, bà được “phong” nghệ nhân lúc nào không hay. Bà Hảo nói: “Tui hát với mong muốn được giữ hồn cho quê hương, để lớp trẻ sau này còn thấy được cái hào hùng của đội Hùng binh Hoàng Sa năm xưa”. Nói xong, bà cất giọng: Ân đức xây dựng miền đảo Lý/ Nghĩa tình bồi đắp dải Hoàng Sa…; Con ơi con ngủ cho ngay/ Để mẹ nấu cháo luộc rau cha dùng/ Ốc u đã thổi lên rồi/ Để cha đi giữ biển trời Hoàng Sa/ Hoàng Sa là của nước ta…

Hai kỷ niệm mà bà nhớ nhất đó là khi hát cho Đài Phát thanh truyền hình Quảng Ngãi và cho ông Hồ Cương Quyết (tên Pháp là André Menras) nghe để thực hiện bộ phim “Hoàng Sa Việt Nam: Nỗi đau mất mát”. Sau lần đó, lần nào ra Lý Sơn ông Hồ Cương Quyết cũng đều đến thăm hỏi bà. Cũng từ những câu ca này mà bà thấy mình cần phải có trách nhiệm với quê hương. “Mỗi người có cách đóng góp riêng của mình cho quê hương, còn tui hát được thì tui hát, thế thôi”, bà Hảo tâm sự.

Điều bà vui nhất là cô con gái Đặng Thị Hiền đang làm việc ở Phòng Văn hóa thông tin huyện với công việc hướng dẫn viên ở nhà Trưng bày Hải đội Hoàng Sa kiêm quản Bắc Hải. Bà bảo: “Hiền còn thuộc nhiều ca dao, dân ca về Hoàng Sa - Trường Sa hơn tui nhưng tiếc là nó không biết hát”. Ông Huỳnh Minh Hùng, Phó trưởng phòng văn hóa thông tin huyện Lý Sơn, cho biết: “Nhờ bà Hảo mà nhiều câu ca dao, dân ca về Hoàng Sa - Trường Sa như sống lại, qua đó thấy được cái hào hùng của cha ông khi giong thuyền ra đi”.

Bà Đỗ Thị Hảo


Thả thuyền trong Lễ khao lề thế lính Hoàng Sa - Ảnh: Xuân Khánh

Xuân Khánh