Ngày 4/1, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế Ngô Hòa cho biết: từ tháng 8/2009 đến nay, trên địa bàn tỉnh đã phát hiện 3 văn bản cổ có giá trị lớn về mặt lịch sử, được lập cách đây hàng trăm năm, liên quan đến chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa.

Hai văn bản đầu tiên là 2 tờ Châu bản của nhà nghiên cứu Phan Thuận An tại phủ thờ Công chúa Ngọc Sơn, con gái vua Đồng Khánh, là cô ruột của vua Bảo Đại. Tờ Châu bản thứ nhất được lập ngày 15/2 năm Bảo Đại thứ 13 (tức năm 1939), do quan Đổng lý ngự tiền văn phòng Phạm Quỳnh tấu lên. Sau khi xem xét, vua Bảo Đại phê hai chữ “Chuẩn y” với bút phê màu đỏ và ký 2 chữ “BĐ” (Bảo Đại). Nội dung của tờ Châu bản ghi "Vào ngày 10/2/1939, Tòa Khâm sứ Trung Kỳ có đề nghị Nam Triều nên thưởng Huy chương Long Tinh hạng 5 cho đơn vị lính khố xanh ở Trung kỳ, vì họ đã có công trong việc dẹp loạn "man di" ở miền núi và có công trong việc "lập đồn phòng thủ ở Hoàng Sa".

Tờ Châu bản thứ 2 ghi ngày 3/2/1939, đính kèm là văn bản bằng tiếng Pháp của Khâm sứ Trung kỳ trình lên Nam triều. Nội dung của tờ Châu bản này như sau: "Vào ngày 2/2/1939, Khâm sứ Trung Kỳ Graffeuil gửi cho Đổng lý ngự tiền văn phòng Phạm Quỳnh một văn thư đề nghị tâu xin Hoàng đế Bảo Đại truy tặng Huy chương Long Tinh của Nam triều cho ông Louis Fontan, người vừa qua đời đúng ngày hôm ấy. Trước đó, ông này giữ chức vụ Chánh cai đội hạng nhất của đội lính khố xanh trú đóng tại đảo Hoàng Sa. Trong thời gian công tác tại đây, ông đã bị nhiễm bệnh sốt rét, rồi mất tại Nhà thương lớn ở Huế".

Ngay trong ngày 3/2/1939, tờ phiến và bản sao văn thư này được Ngự tiền Văn phòng dâng lên vua Bảo Đại. Đọc xong tờ phiến và văn thư đính kèm, Vua Bảo Đại chấp nhận ngay lời đề nghị, liền phê 2 chữ "Chuẩn y" và ký tắt 2 chữ BĐ bằng bút chì màu đỏ. Theo nhà nghiên cứu Phan Thuận An, cả 2 tờ Châu bản này đều có giá trị về mặt lịch sử, đặc biệt là tờ châu bản thứ 2 được ban cho Louis Fontan là người Pháp, ông đã bất chấp gian khổ để giữ gìn đảo Hoàng Sa.

Một văn bản khác được phát hiện tại thôn Mỹ Lợi, xã Vinh Mỹ (huyện Phú Lộc) là văn bản bằng chữ Hán, được lập cách đây 250 năm để xử lý vụ kiện giữa phường An Bằng (nay là làng An Bằng, xã Vinh An, huyện Phú Vang) và phường Mỹ Toàn (nay là thôn Mỹ Lợi, xã Vinh Mỹ, huyện Phú Lộc). Nội dung văn bản cho thấy, thời nhà Nguyễn đã có đội quân chuyên trách quản lý và khai thác sản vật ở quần đảo Hoàng Sa.

Hiện, các văn bản nói trên đều được bàn giao cho UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế quản lý; riêng tờ Châu bản thứ nhất nêu trên đã được bàn giao cho Bộ Ngoại giao nước ta.../.