QĐND - Khi con tàu cao tốc An Hải đưa chúng tôi ra huyện đảo Lý Sơn (Quảng Ngãi) sau hơn một tiếng đồng hồ lênh đênh trên đại dương, cái nắng rát bỏng là điều cảm nhận được đầu tiên. Nắng ở đảo khô và dường như nóng hơn. Cái cảm giác háo hức khi còn ở bên cảng Sa Kỳ tuy có giảm bớt đôi chút nhưng không ngăn nổi bước chân phiêu bạt của chúng tôi. Đầu trần, đi bộ, chúng tôi lang thang vào trong từng ngõ xóm để bắt đầu quá trình hấp dẫn nhất trong chuyến khám phá này.

Loanh quanh dưới cái nắng và cái đói cứ ngày càng dâng lên cao độ, chúng tôi chợt tiếc vì không đem xe gắn máy ra đảo. Tính ra thì chiều dài của huyện đảo này theo đường thẳng chỉ trên dưới 7 cây số.

Có lẽ niềm vui đầu tiên và lớn nhất của chúng tôi trên đảo Lý Sơn này là lòng hiếu khách, sự chân tình, cởi mở và hào phóng của những người dân. Không mất nhiều thời gian, chúng tôi đã được một gia đình cho ở nhờ không lấy tiền và còn có nhã ý mời cơm luôn. Cảm ơn tấm lòng thơm thảo của gia đình ấy, chúng tôi gửi hành lý rồi tiếp tục đi sâu hơn vào đảo.

Giờ này, đa phần đàn ông trên đảo đều đã theo thuyền ra khơi đánh cá. Quanh năm, họ vật lộn với sóng gió, miệt mài với cuộc mưu sinh đầy vất vả và hiểm nguy. Chỉ còn lại những người phụ nữ lo công việc nhà, lo trồng trọt trên rẫy với những đám dưa, đậu xanh và hành. Mùa này không phải là mùa tỏi. Trong trí tưởng tượng của chúng tôi khi còn ở đất liền thì trên đảo Lý Sơn là những đám tỏi trải dài, bát ngát, nối nhau chạy trên những bãi cát trắng. Thương hiệu tỏi Lý Sơn làm cho chúng tôi và không ít người nếu không tìm hiểu kỹ sẽ ngộ nhận rằng, hòn đảo này chỉ trồng được duy nhất cây tỏi. Nhưng không, mùa nào thức ấy, đất không phụ người, giữa cái nắng hè, cái gió khô và nồng vị muối biển, những đám hành, dưa và đậu xanh vẫn vươn lên, mang theo niềm hy vọng không nhỏ cho những người dân đảo.

Khoảng 12 giờ trưa, chúng tôi ghé vào một ngôi chợ thuộc thôn Đông, xã An Hải. Chợ ít người bán, cũng hiếm người mua vào lúc này. May là vẫn còn một quán bún ở phía sau. Chị chủ quán niềm nở chào chúng tôi, cởi mở nói chuyện. ăn xong, chị còn mời chúng tôi một quả dưa hấu khá to, miễn phí. Phải công nhận rằng, dưa trồng trên đảo Lý Sơn ngon và ngọt hơn ở đất liền. Thịt dưa chắc, ngọt một vị đậm đà và thấm thía. Có lẽ cũng chính vì cái ngọt hiếm có ấy, chúng tôi quyết định đi vòng trên những bãi dưa thuộc xã An Hải. Giữa trưa nắng, không có một bóng cây nào che bóng mát. Nhìn những bãi dưa, những trái dưa đang vào vụ thu hoạch, tôi chợt nghĩ ngay đến chuyện Mai An Tiêm trên đảo hoang.

Từ những đám dưa hấu, ghé vào một ngôi nhà ven đường, chúng tôi lại được mời ăn dưa. Cơn khát nãy giờ dưới nắng khiến chúng tôi không thể từ chối lời mời hào phóng, chân tình và hấp dẫn ấy được. ở đây, lại nghe bà con nói, đến Lý Sơn mà không xem được chùa Hang, chùa Đục thì coi như chưa đến. Chùa Hang (xã An Vĩnh) là điểm đầu tiên trên đường chu du bằng xe ôm. Ngôi chùa nằm trong một cái hang núi không xa lắm nhưng đủ làm cho khách du lịch đến đây cảm nhận được điều linh thiêng đến lạ. Có những bậc thang dài khoảng hơn 200m dẫn xuống chùa. Trước hang chùa là một khoảng sân khá rộng, có tượng Phật bà Quan Thế âm Bồ Tát quay mặt nhìn ra biển. Giữa hang, khói hương nghi ngút, hàng chục người lầm rầm khấn vái. Trên đầu họ, những nhũ đá nhỏ nước xuống. Cảm giác đến lạ lùng!

Trên kia, những quán nhậu mọc lên san sát, những đoàn khách du lịch đến và đi, bát nháo với những ly bia, những trận cười hể hả. Nhìn xuống biển theo hướng quay mặt ra của tượng Quan âm, có hàng trăm con người vùng đảo đang lần mò trên mặt nước khi thủy triều xuống để hái rau đông bán kiếm tiền. Trong số họ phần lớn là phụ nữ và trẻ em. Vất vả cả buổi chiều, chắc gì họ đã kiếm được vài chục ngàn. Vậy mà vẫn phải kiên trì trong cuộc mưu sinh ấy.

Trước khi về chỗ trọ, người xe ôm dừng lại nơi tượng đài Đội Hoàng Sa kiêm quản Bắc Hải. Trước tượng đài oai nghiêm sừng sững như ý chí của dân tộc Việt Nam mấy ngàn năm không bao giờ chịu khuất phục, lòng chợt thấy tin tưởng hơn. Bóng dáng tiền nhân như hiện về lẩn khuất đâu đây. Từng mảnh đất, từng cây cỏ như âm vang một linh khí vững bền, kiên trung gìn giữ an nguy xã tắc. Ngày xưa, những người lính ấy đã không tiếc máu xương để bảo vệ một phần đất thiêng liêng của Tổ quốc. Nay và mãi mãi về sau, những người dân đảo Lý Sơn nói riêng và toàn dân tộc Việt Nam nói chung cũng sẽ ra sức, quyết chí kết đoàn để giữ từng tấc đất, biển đảo mà cha ông bao đời đã đổ máu xương dựng xây.

Trời dần tối, trên những bãi biển, chúng tôi bắt gặp những gia đình ngư dân đang vá lưới, phơi những mẻ cá cơm bắt lên từ biển. Khuôn mặt họ sạm đen vì nắng biển nhưng rạng lên một niềm vui, một sức mạnh chân chất, sẵn sàng vượt mọi phong ba bão tố để phát triển cuộc sống. Họ cười đùa vui vẻ, chuyện trò về chuyến đi biển hôm nay. Những đứa trẻ nô đùa trên bãi biển triều đang xuống. Có lẽ thú vị nhất với tôi là hình ảnh những đứa trẻ cùng trèo lên một chiếc thuyền nhỏ vừa về bãi. Ngày mai, các em sẽ là những chủ nhân của vùng đảo, vùng biển này. Đáng tự hào, đáng vui nhưng cũng không ít những khó khăn, vất vả đang chờ đón các em nơi đầu sóng ngọn gió. Những con tàu đi biển cứ nối đuôi nhau về. Những người đàn ông ôm theo những vật dụng, xách theo những con cá ngừ to, bá vai nhau lên bờ trong niềm vui.

Đêm trên đảo Lý Sơn, chúng tôi nằm trên hiên nhà người chủ cho tá túc miễn phí, lòng trằn trọc không yên. Phần vì lạ chỗ, phần lại lan man với những suy nghĩ riêng trong lòng. Điện không có, cái nóng lại càng làm giấc ngủ khó đến hơn. Mệt nhưng cũng trở dậy, ngồi bắt chuyện với những người đàn ông vừa đi biển về. Những câu chuyện vui buồn của họ về cái nghiệp mưu sinh trên biển thu hút những người khách lạ. Ngoài kia, sóng biển vẫn vỗ vào bờ từng đợt từng đợt như những bài ca không dứt...

Sáng mờ mờ đất, mặt trời chưa mọc, những người đàn ông trên đảo đã í ới gọi nhau dậy lên thuyền cho một ngày đánh bắt mới. Cảng đảo buổi sáng nhộn nhịp hẳn lên bởi những ngư dân gọi nhau đi biển, những khách từ Lý Sơn chuẩn bị vào đất liền, những người buôn bán nhỏ.

Thành Giang-Thanh Trâm