1 Chuyện về giếng nước không cạn ở đảo Lý Sơn Sun Dec 06, 2009 3:31 am
Melo
Level 5
Ở nhiều hòn đảo, nước ngọt trở thành nỗi lo thường trực với người dân vào mỗi mùa khô. Nhưng ở huyện đảo Lý Sơn (tỉnh Quảng Ngãi), mùa hè đến, dân vẫn không lo khát vì đã có giếng nước không cạn "vua ban".
Giếng nước không cạn nằm ở giữa đoạn đường từ xã An Vĩnh sang xã An Hải. Theo ông Phạm Thoại Tuyền (thôn Đông, An Vĩnh), người nhiều năm dành thời gian tìm hiểu lịch sử, văn hóa quê nhà, tương truyền giếng nước không cạn trên là do vua Gia Long ban. Sau khi lên ngội, vua Gia Long đã đi thăm các hòn đảo dọc bờ biển miền Trung và ghé Cù Lao Ré (nay là Lý Sơn). Đúng thời điểm này, dân đảo gặp cảnh khô hạn chưa từng có. Là thiên tử cai quản muôn dân, vua Gia Long lập đàn tế trời cầu mưa. Sau đêm tế trời, vua nằm mộng về địa điểm đào giếng nước ngọt, hôm sau sai người đào giếng ở chỗ đó. Người dân ở đảo nhớ ơn vua và đặt tên cho giếng là “giếng nước vua ban” hoặc “giếng Gia Long”.
Giếng cách biển chừng 5 m nhưng vẫn giữ được vị ngọt mát.
Một giả thuyết khác cho rằng, giếng nước này do người Chăm Pa đào cách đây hàng trăm năm. “Với những kỹ thuật bí mật truyền đời, người Chăm sinh sống trên đảo có thể bắt được mạch nước ngầm để đào giếng. Hơn nữa, cách sắp xếp đá viên xung quanh thành giếng thật đặc biệt khiến nguồn nước luôn đảm bảo, không bị tắc”, Nguyễn Đăng Vũ, một nhà nghiên cứu về lịch sử, nói.
Dù là giả thiết nào thì nó cũng thể hiện sự trân trọng của người Lý Sơn đối với một nguồn nước ngọt. Ở đây, khẩu hiệu “nước là vàng” vẫn được tìm thấy nhiều nơi tại các bể nước hoặc trên dọc một số tuyến đường nhằm nhắc nhở dân đảo sử dụng nước một cách hiệu quả và tiết kiệm nước giếng vua ban.
Một người dân chở nước từ giếng không cạn về nhà.
Theo ông Lê Văn Vương, giếng có đường kính khoảng 1 m, sâu chừng 5 m, mực nước thường ổn định nên chỉ cần thả gàu là có. Trên đảo Lý Sơn còn có khoảng 3 - 4 giếng nước khác nhưng mùa hè đều khô cạn hoặc nhiễm mặn, không dùng được. Thế nên giếng không cạn trở thành “báu vật” duy trì nguồn sống cho hơn 20.000 dân đảo.
Cách giếng chừng 5 m là những con sóng biển ngày đêm vỗ ì ầm. Lúc biển lặng hay khi bão to sóng lớn, giếng vẫn giữ được vị ngọt mát. “Mùa mưa, dân đảo trữ nước mưa nên giếng vắng người. Nhưng vào mùa hè, giếng khi nào cũng đông đúc, người dân tụ tập như đi hội”, chị Nguyễn Thị Xuân ở xã An Vĩnh, cho biết khi đến đây lấy nước. Cũng theo chị Xuân, lúc cao điểm, có đến chục người đứng quanh thành giếng, thả gàu liên tục để múc lên dòng nước mát.
Hoàng Táo
Giếng nước không cạn nằm ở giữa đoạn đường từ xã An Vĩnh sang xã An Hải. Theo ông Phạm Thoại Tuyền (thôn Đông, An Vĩnh), người nhiều năm dành thời gian tìm hiểu lịch sử, văn hóa quê nhà, tương truyền giếng nước không cạn trên là do vua Gia Long ban. Sau khi lên ngội, vua Gia Long đã đi thăm các hòn đảo dọc bờ biển miền Trung và ghé Cù Lao Ré (nay là Lý Sơn). Đúng thời điểm này, dân đảo gặp cảnh khô hạn chưa từng có. Là thiên tử cai quản muôn dân, vua Gia Long lập đàn tế trời cầu mưa. Sau đêm tế trời, vua nằm mộng về địa điểm đào giếng nước ngọt, hôm sau sai người đào giếng ở chỗ đó. Người dân ở đảo nhớ ơn vua và đặt tên cho giếng là “giếng nước vua ban” hoặc “giếng Gia Long”.
Giếng cách biển chừng 5 m nhưng vẫn giữ được vị ngọt mát.
Một giả thuyết khác cho rằng, giếng nước này do người Chăm Pa đào cách đây hàng trăm năm. “Với những kỹ thuật bí mật truyền đời, người Chăm sinh sống trên đảo có thể bắt được mạch nước ngầm để đào giếng. Hơn nữa, cách sắp xếp đá viên xung quanh thành giếng thật đặc biệt khiến nguồn nước luôn đảm bảo, không bị tắc”, Nguyễn Đăng Vũ, một nhà nghiên cứu về lịch sử, nói.
Dù là giả thiết nào thì nó cũng thể hiện sự trân trọng của người Lý Sơn đối với một nguồn nước ngọt. Ở đây, khẩu hiệu “nước là vàng” vẫn được tìm thấy nhiều nơi tại các bể nước hoặc trên dọc một số tuyến đường nhằm nhắc nhở dân đảo sử dụng nước một cách hiệu quả và tiết kiệm nước giếng vua ban.
Một người dân chở nước từ giếng không cạn về nhà.
Theo ông Lê Văn Vương, giếng có đường kính khoảng 1 m, sâu chừng 5 m, mực nước thường ổn định nên chỉ cần thả gàu là có. Trên đảo Lý Sơn còn có khoảng 3 - 4 giếng nước khác nhưng mùa hè đều khô cạn hoặc nhiễm mặn, không dùng được. Thế nên giếng không cạn trở thành “báu vật” duy trì nguồn sống cho hơn 20.000 dân đảo.
Cách giếng chừng 5 m là những con sóng biển ngày đêm vỗ ì ầm. Lúc biển lặng hay khi bão to sóng lớn, giếng vẫn giữ được vị ngọt mát. “Mùa mưa, dân đảo trữ nước mưa nên giếng vắng người. Nhưng vào mùa hè, giếng khi nào cũng đông đúc, người dân tụ tập như đi hội”, chị Nguyễn Thị Xuân ở xã An Vĩnh, cho biết khi đến đây lấy nước. Cũng theo chị Xuân, lúc cao điểm, có đến chục người đứng quanh thành giếng, thả gàu liên tục để múc lên dòng nước mát.
Hoàng Táo