1 Chung tay bảo tồn sinh vật biển Lý Sơn (12/12/2011) Wed Dec 14, 2011 4:56 pm
tvt3581
Level 5
Chung tay bảo tồn sinh vật biển Lý Sơn (12/12/2011)
Huyện đảo Lý Sơn thuộc tỉnh Quảng Ngãi cách đất liền khoảng 14,5 hải lý, có chiều dài bờ biển trên 25 km với 2 đảo chính là đảo Lớn diện tích khoảng 9,9 km2 và đảo Bé diện tích khoảng 0,7 km2. Vùng biển đảo Lý Sơn cách đây mấy chục năm còn được biết đến là một trong những vùng biển giàu tài nguyên sinh vật biển với những dải san hô, thảm thực vật và nhiều loài hải sản đa dạng ở Việt Nam. Thế nhưng, dưới đáy biển nhiều loại tôm cá, thảm thực vật đang dần dần biến mất và có nguy cơ tuyệt chủng. Sản lượng thuỷ sản ngày càng giảm sút, cuộc sống của 21 ngàn cư dân trên đảo và con em họ trong tương lai sẽ gặp nhiều khó khăn mưu sinh từ biển. Phải làm gì để vùng biển Lý Sơn hồi sinh, để ngư dân Lý Sơn không còn nghèo khó? Đó là câu hỏi của các nhà nghiên cứu và các nhà quản lý về biển, đồng thời cũng là đòi hỏi không kém phần cấp thiết đối với những cư dân trên hòn đảo này.
Theo khảo sát, đánh giá năm 2011 của Viện Kỹ thuật Biển Việt Nam, khu vực đảo Lý Sơn có trên 700 loài động thực vật, bao gồm 137 loài rong biển, 94 loài thân mềm, 157 loài san hô, 7 loài cỏ biển, 40 loại da gai, trên 200 loài cá rạn và 96 loài giáp xác....nhưng số lượng cá thể trong một số loài có giá trị cao hiện nay còn rất ít, một số sinh vật biển quý hiếm cần được bảo vệ hầu như không còn. Tình trạng khai thác ồ ạt hiện nay đã làm giảm đi rất nhiều những loài có giá trị như trai tai tượng, cá mú, các loại ốc, tôm hùm, cua Huỳnh Đế,... Theo khảo sát của Nguyễn Hữu Đại (năm 2002 ), rong biển quanh khu vực đảo Lý Sơn có 234 loài rong biển thì vào năm 2011 chỉ còn 137 loài (theo khảo sát lại của Viện Kỹ thuật Biển và Viện Sinh học nhiệt đới). Rạn san hô quanh đảo Lý Sơn thuộc loại tốt nhất ở miền Trung Việt Nam những năm trước đây, độ phủ của rạn nhiều nơi đạt đến 90%, nay thì không còn bao nhiêu. Một số loài động vật quý hiếm, có giá trị kinh tế cao như sao đen, hải sâm, tôm hùm,...được người dân trong vùng khai thác, đánh bắt một cách tận diệt. Điều đó là một trong những nguyên nhân làm suy giảm các loài động thực vật quý hiếm khu vực biển ven bờ Lý Sơn. Anh Lê Khuân, ở Xã An Vĩnh, huyện Lý Sơn chia sẻ: ở Lý Sơn giờ có còn con gì quý hiếm đâu, chỉ còn có con tôm hùm, cua Huỳnh Đế, con Dú… nhưng rất hiếm không có nhiều như ngày xưa.
Về suy giảm môi trường của đảo Lý Sơn, theo Tiến sĩ Nguyễn Huy Yết – Nguyên Trưởng phòng Nghiên cứu khoa học Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam- chuyên gia cố vấn đa dạng sinh học Viện kỹ thuật biển Việt Nam cho biết: Một trong những nguyên nhân đảo Lý Sơn bị tác động xói lỡ rất rõ đó là việc khai thác cát để trồng hành, trồng tỏi trên đảo, khi thác cát ở vùng bờ biển sẽ làm cho những vùng sườn và bờ của đảo dần dần bị thu hẹp lại, rạn san hô không còn đủ điều kiện phát triển như trước nữa, cho nên tích luỹ cabonat caxi của san hô dần dần bị hạn chế. Một nguy cơ khác là do dùng những phương tiện đánh bắt mang tính huỷ diệt. Điều nầy làm cho nguồn lợi hải sản, rạn san hô ở đảo Lý Sơn dần dần mất đi một số loài không còn giống ví dụ như: tôm hùm, ốc tù và, ốc kim khôi, trai tai tượng, các loài ốc nón...
Hệ sinh thái và đa dạng sinh học biển trên khu vực đảo Lý Sơn rõ ràng đang bị đe dọa nghiêm trọng, nó ảnh hưởng đến sự bảo tồn, phát triển bền vững. Chính vì thế mà Lý Sơn đã được đưa vào danh sách 1 trong 16 địa điểm quy hoạch để xây dựng khu bảo tồn theo Quyết định số 742/QĐ-TTg ngày 26/5/2010 về việc Phê duyệt Quy hoạch hệ thống khu bảo tồn biển Việt Nam đến năm 2020 của Thủ tướng Chính phủ. Do đó, việc lập dự án Khu bảo tồn biển Lý Sơn là một nhiệm vụ cần thiết và cấp bách, giúp cho việc bảo tồn và phát triển các loài thủy hải sản, hệ sinh thái, bảo vệ tài nguyên môi trường, tạo danh lam thắng cảnh, phát triển đảo theo hướng bền vững.
Theo Quy hoạch chi tiết Khu bảo tồn biển Lý Sơn của Viện Kỹ thuật biển thuộc Cục Khai thác và Bảo vệ nguồn lợi thủy sản, khu BTB Lý Sơn sẽ bao gồm những vùng như: Vùng phục hồi san hô, vùng bảo vệ nghiêm ngặt, vùng phục hồi rong, vùng phát triển. Ngoài ra còn có vùng bảo tồn và vùng chuyển tiếp. Ông Lê Văn Sơn, Chi cục trưởng Chi cục Khai thác và Bảo vệ nguồn lợi thủy sản cho biết: chính quyền các cấp, các ngành cần vận động ngư dân khai thác đảm bảo theo quy định của Nhà nước, cấm khai thác bằng các phương pháp hủy diệt như châm điện, thuốc nổ, các ngư lưới cụ có kích thước nhỏ để đảm bảo cho nguồn lợi được tái tạo được tốt. Sau khi khu bảo tồn được phê duyệt tùy theo từng khu vực mà cấm, hạn chế khai thác. Cụ thể trong vùng lõi là nên cấm hoàn toàn, vùng đệm và các vùng khác có thể khai thác nhưng ở mức độ cho phép khai thác, đảm bảo cho nguồn lợi ngày càng phong phú.
Về phía địa phương, ông Phạm Hoàng Linh, Phó Chủ tịch UBND huyện Lý Sơn cho biết: Khi Lý Sơn hình thành một khu bảo tồn biển thì về trách nhiệm của chính quyền là tăng cương công tác tuyên tuyền, giáo dục cho người dân hiểu được để bảo vệ hải sản, sinh vật xung quanh biển một cách bền vững và nếu có khai thác thì cũng có kế hoạch, phải biết cách để bảo tồn làm thế nào để sinh vật biển ở Lý Sơn được bảo tồn bền vững
Việc thành lập khu BTB Lý Sơn có ý nghĩa và hiệu quả về môi trường sinh thái. Nó bảo tồn và phục hồi đa dạng sinh học, đặc biệt là hệ sinh thái điển hình như san hô, cỏ biển; tạo ra nơi cư trú, bảo vệ cho những loài bị khai thác mạnh, bị đe dọa và có nguy cơ bị tuyệt chủng như bào ngư, cá mú, tôm hùm; bảo vệ đa dạng nguồn gen của những quần thể bị khai thác nhiều; tạo ra nguồn lợi để phát tán cho những vùng biển xung quanh làm cho trữ lượng hải sản ở các khu vực biển lân cận tăng lên. Qua đó, khu bảo tồn sẽ đóng góp vào việc duy trì ngư trường Lý Sơn, một trong những ngư trường trọng điểm của khu vực miền Trung; bảo vệ các hệ sinh thái và cảnh quan đặc trưng, tạo sức hấp dẫn đối với du khách, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển du lịch biển bền vững.
Lý Sơn còn có thế mạnh về du lịch văn hóa tâm linh. Tuy nhiên, nếu bảo tồn biển thì nơi đây còn trở thành điểm đến của nhiều người, sẽ còn trở thành tua du lịch thám hiểm đáy biển. Trong tương lai, cách đánh bắt của ngư dân phải thay đổi, khai thác gắn với bảo tồn. Không những người dân Lý Sơn mà tất cả chúng ta cần chung tay bảo vệ môi trường biển đảo. Có như vậy, đảo Lý Sơn mới thực sự trở thành tiền tuyến nơi đầu sóng ngọn gió. Một chiến hạm không thể bị đánh chìm, một hòn đảo vững mạnh về kinh tế biển, xứng đáng với tên gọi – Lý Sơn, khu bảo tồn biển, quê hương của hải đội Hoàng Sa thân yêu.
Văn Hùng
Huyện đảo Lý Sơn thuộc tỉnh Quảng Ngãi cách đất liền khoảng 14,5 hải lý, có chiều dài bờ biển trên 25 km với 2 đảo chính là đảo Lớn diện tích khoảng 9,9 km2 và đảo Bé diện tích khoảng 0,7 km2. Vùng biển đảo Lý Sơn cách đây mấy chục năm còn được biết đến là một trong những vùng biển giàu tài nguyên sinh vật biển với những dải san hô, thảm thực vật và nhiều loài hải sản đa dạng ở Việt Nam. Thế nhưng, dưới đáy biển nhiều loại tôm cá, thảm thực vật đang dần dần biến mất và có nguy cơ tuyệt chủng. Sản lượng thuỷ sản ngày càng giảm sút, cuộc sống của 21 ngàn cư dân trên đảo và con em họ trong tương lai sẽ gặp nhiều khó khăn mưu sinh từ biển. Phải làm gì để vùng biển Lý Sơn hồi sinh, để ngư dân Lý Sơn không còn nghèo khó? Đó là câu hỏi của các nhà nghiên cứu và các nhà quản lý về biển, đồng thời cũng là đòi hỏi không kém phần cấp thiết đối với những cư dân trên hòn đảo này.
Theo khảo sát, đánh giá năm 2011 của Viện Kỹ thuật Biển Việt Nam, khu vực đảo Lý Sơn có trên 700 loài động thực vật, bao gồm 137 loài rong biển, 94 loài thân mềm, 157 loài san hô, 7 loài cỏ biển, 40 loại da gai, trên 200 loài cá rạn và 96 loài giáp xác....nhưng số lượng cá thể trong một số loài có giá trị cao hiện nay còn rất ít, một số sinh vật biển quý hiếm cần được bảo vệ hầu như không còn. Tình trạng khai thác ồ ạt hiện nay đã làm giảm đi rất nhiều những loài có giá trị như trai tai tượng, cá mú, các loại ốc, tôm hùm, cua Huỳnh Đế,... Theo khảo sát của Nguyễn Hữu Đại (năm 2002 ), rong biển quanh khu vực đảo Lý Sơn có 234 loài rong biển thì vào năm 2011 chỉ còn 137 loài (theo khảo sát lại của Viện Kỹ thuật Biển và Viện Sinh học nhiệt đới). Rạn san hô quanh đảo Lý Sơn thuộc loại tốt nhất ở miền Trung Việt Nam những năm trước đây, độ phủ của rạn nhiều nơi đạt đến 90%, nay thì không còn bao nhiêu. Một số loài động vật quý hiếm, có giá trị kinh tế cao như sao đen, hải sâm, tôm hùm,...được người dân trong vùng khai thác, đánh bắt một cách tận diệt. Điều đó là một trong những nguyên nhân làm suy giảm các loài động thực vật quý hiếm khu vực biển ven bờ Lý Sơn. Anh Lê Khuân, ở Xã An Vĩnh, huyện Lý Sơn chia sẻ: ở Lý Sơn giờ có còn con gì quý hiếm đâu, chỉ còn có con tôm hùm, cua Huỳnh Đế, con Dú… nhưng rất hiếm không có nhiều như ngày xưa.
Về suy giảm môi trường của đảo Lý Sơn, theo Tiến sĩ Nguyễn Huy Yết – Nguyên Trưởng phòng Nghiên cứu khoa học Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam- chuyên gia cố vấn đa dạng sinh học Viện kỹ thuật biển Việt Nam cho biết: Một trong những nguyên nhân đảo Lý Sơn bị tác động xói lỡ rất rõ đó là việc khai thác cát để trồng hành, trồng tỏi trên đảo, khi thác cát ở vùng bờ biển sẽ làm cho những vùng sườn và bờ của đảo dần dần bị thu hẹp lại, rạn san hô không còn đủ điều kiện phát triển như trước nữa, cho nên tích luỹ cabonat caxi của san hô dần dần bị hạn chế. Một nguy cơ khác là do dùng những phương tiện đánh bắt mang tính huỷ diệt. Điều nầy làm cho nguồn lợi hải sản, rạn san hô ở đảo Lý Sơn dần dần mất đi một số loài không còn giống ví dụ như: tôm hùm, ốc tù và, ốc kim khôi, trai tai tượng, các loài ốc nón...
Hệ sinh thái và đa dạng sinh học biển trên khu vực đảo Lý Sơn rõ ràng đang bị đe dọa nghiêm trọng, nó ảnh hưởng đến sự bảo tồn, phát triển bền vững. Chính vì thế mà Lý Sơn đã được đưa vào danh sách 1 trong 16 địa điểm quy hoạch để xây dựng khu bảo tồn theo Quyết định số 742/QĐ-TTg ngày 26/5/2010 về việc Phê duyệt Quy hoạch hệ thống khu bảo tồn biển Việt Nam đến năm 2020 của Thủ tướng Chính phủ. Do đó, việc lập dự án Khu bảo tồn biển Lý Sơn là một nhiệm vụ cần thiết và cấp bách, giúp cho việc bảo tồn và phát triển các loài thủy hải sản, hệ sinh thái, bảo vệ tài nguyên môi trường, tạo danh lam thắng cảnh, phát triển đảo theo hướng bền vững.
Theo Quy hoạch chi tiết Khu bảo tồn biển Lý Sơn của Viện Kỹ thuật biển thuộc Cục Khai thác và Bảo vệ nguồn lợi thủy sản, khu BTB Lý Sơn sẽ bao gồm những vùng như: Vùng phục hồi san hô, vùng bảo vệ nghiêm ngặt, vùng phục hồi rong, vùng phát triển. Ngoài ra còn có vùng bảo tồn và vùng chuyển tiếp. Ông Lê Văn Sơn, Chi cục trưởng Chi cục Khai thác và Bảo vệ nguồn lợi thủy sản cho biết: chính quyền các cấp, các ngành cần vận động ngư dân khai thác đảm bảo theo quy định của Nhà nước, cấm khai thác bằng các phương pháp hủy diệt như châm điện, thuốc nổ, các ngư lưới cụ có kích thước nhỏ để đảm bảo cho nguồn lợi được tái tạo được tốt. Sau khi khu bảo tồn được phê duyệt tùy theo từng khu vực mà cấm, hạn chế khai thác. Cụ thể trong vùng lõi là nên cấm hoàn toàn, vùng đệm và các vùng khác có thể khai thác nhưng ở mức độ cho phép khai thác, đảm bảo cho nguồn lợi ngày càng phong phú.
Về phía địa phương, ông Phạm Hoàng Linh, Phó Chủ tịch UBND huyện Lý Sơn cho biết: Khi Lý Sơn hình thành một khu bảo tồn biển thì về trách nhiệm của chính quyền là tăng cương công tác tuyên tuyền, giáo dục cho người dân hiểu được để bảo vệ hải sản, sinh vật xung quanh biển một cách bền vững và nếu có khai thác thì cũng có kế hoạch, phải biết cách để bảo tồn làm thế nào để sinh vật biển ở Lý Sơn được bảo tồn bền vững
Việc thành lập khu BTB Lý Sơn có ý nghĩa và hiệu quả về môi trường sinh thái. Nó bảo tồn và phục hồi đa dạng sinh học, đặc biệt là hệ sinh thái điển hình như san hô, cỏ biển; tạo ra nơi cư trú, bảo vệ cho những loài bị khai thác mạnh, bị đe dọa và có nguy cơ bị tuyệt chủng như bào ngư, cá mú, tôm hùm; bảo vệ đa dạng nguồn gen của những quần thể bị khai thác nhiều; tạo ra nguồn lợi để phát tán cho những vùng biển xung quanh làm cho trữ lượng hải sản ở các khu vực biển lân cận tăng lên. Qua đó, khu bảo tồn sẽ đóng góp vào việc duy trì ngư trường Lý Sơn, một trong những ngư trường trọng điểm của khu vực miền Trung; bảo vệ các hệ sinh thái và cảnh quan đặc trưng, tạo sức hấp dẫn đối với du khách, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển du lịch biển bền vững.
Lý Sơn còn có thế mạnh về du lịch văn hóa tâm linh. Tuy nhiên, nếu bảo tồn biển thì nơi đây còn trở thành điểm đến của nhiều người, sẽ còn trở thành tua du lịch thám hiểm đáy biển. Trong tương lai, cách đánh bắt của ngư dân phải thay đổi, khai thác gắn với bảo tồn. Không những người dân Lý Sơn mà tất cả chúng ta cần chung tay bảo vệ môi trường biển đảo. Có như vậy, đảo Lý Sơn mới thực sự trở thành tiền tuyến nơi đầu sóng ngọn gió. Một chiến hạm không thể bị đánh chìm, một hòn đảo vững mạnh về kinh tế biển, xứng đáng với tên gọi – Lý Sơn, khu bảo tồn biển, quê hương của hải đội Hoàng Sa thân yêu.
Văn Hùng